AMD 2023 - Khẳng định vị thế ngày một lớn mạnh

Sau hàng chục năm cố gắng không ngừng. Đầu năm nay, Advanced Micro Devices (AMD) đã làm nên lịch sử đạt được giá trị vốn hóa thị trường 197,75 tỷ USD, vượt lên trên cả Intel với mức 197,24 tỷ USD. Hiện "2 ông lớn" vẫn tiếp tục so kè khi vốn hóa của AMD là 121,33 tỷ USD và Intel là 123 tỷ USD.

Sự phát triển trên cũng là kết quả của việc quyết định mở rộng sang lĩnh vực hoàn toàn mới. Như sử dụng Chip AMD trong tàu thám hiểm trên đất liền Mars Perseverance của NASA, trong hai mẫu xe điện Tesla, nhiều tháp di động 5G cũng như trên những siêu máy tính nhanh nhất trên thế giới

'Đàn ông đích thực phải có fab'

Vào năm 1969. AMD được thành lập bởi tám người và đứng đầu là Jerry Sanders cũng là người đảm nhận vai trò tiếp thị cho công ty. Nhà phân tích bán dẫn Stacy Rasgon tại Bernstein Research đã mô tả về Sanders: Ông ấy là một trong những người bán hàng giỏi nhất Thung lũng Silicon từng thấy", "Xung quanh ông ấy là những bữa tiệc xa hoa, xuất hiện với hình ảnh sang trọng cùng cách làm việc hiệu quả".

Sanders là người đặt ra khái niệm fab trong sản xuất bán dẫn và nổi tiếng với câu nói "Real men have fabs" (Đàn ông đích thực phải sở hữu fab). Fab là từ nói về nhà máy chế tạo vi mạch, các tấm silicon thô sẽ tạo thành các mạch tích hợp

Vào thời bấy giờ, việc xây dựng mỗi fab phải mất hàng tỷ USD và đó cũng là rào cản kinh tế lớn nhất cho AMD. Khi trước đó AMD chủ yếu chỉ là công ty thiết kế và thủ nghiệm chip

Năm 1980, IBM quyết định sản xuất máy tính cá nhân và họ chọn bộ xử lý x86 của Intel kèm theo một điều kiện là công ty phải tìm thêm một đối tác nữa. Intel đồng ý và đề xuất AMD trở thành nhà cung cấp thứ hai cho họ. Sau khi cả hai ngừng hợp tác, AMD đã thiết kế ngược các chip của Intel và tạo ra sản phẩm riêng của mình, tương thích với phần mềm kiến trúc x86 đột phá nhất của Intel lấy bấy giờ. Intel đã khởi kiện AMD và thỏa thuận dàn xếp vào năm 1995 là sẽ tiếp tục trao cho AMD quyền thiết kế chip x86, giúp giá của máy tính trở nên cạnh tranh hơn đối với người tiêu dùng.

Năm 2006, AMD thu mua công ty sản xuất chip ATI với giá 5,4 tỷ USD.

Đến 2009, họ tách riêng bộ phận sản xuất và lấy tên là GlobalFoundries. Goldberg nhận xét "Khi thực hiện điều này, AMD bắt đầu thành công vì không còn phải lo lắng ở khía cạnh đúc chip và các thứ khác nữa". Tuy nhiên, thực tế GlobalFoundries chỉ sản xuất chip kém tiên tiến sử dụng cho các bộ phân đơn giản như màn hình hiển thị kính chắn gió của ô tô, hệ thống chống bó cứng phanh....Còn những sản phẩm cao cấp, AMD vẫn phải hợp tác với các hãng gia công như TSMC

Đối đầu với Intel

Có thể nói hai đối thủ lớn nhất của AMD chính là: Nvidia (ở lĩnh vực chip đồ họa GPU) và Intel (bộ xử lý trung tâm CPU). Dù kiểm soát thị phần ít nhưng AMD vẫn đạt được những bước tiến đáng kể từ khi chuyển gia công cho bên thứ ba.

Vào đầu năm 2017, AMD cho ra mắt dòng CPU Zen được coi là chìa khóa thành công của công ty và đã cứu AMD khỏi nguy cơ phá sản.

Cùng với đó là bước tiến nhảy vọt trong mảng chip cho trung tâm dữ liệu dòng CPU EPYC. Cùng với Genoa, đây là sản phẩm mới nhất vừa ra mắt vào đầu tháng này, hứa hẹn mang tới hiệu suất cao hơn. Hiện các khách hàng về trung tâm dữ liệu lớn nhất của AMD có thể kể đến là IBM, Amazon Web Services, Google Cloud, Oracle và Microsoft Azure.

Nhờ các bước tiến trên, giai đoanh 2017 đến 2021 đã cho doanh thu của AMD tăng từ 5,3 tỷ USD lên hơn 16 tỷ USD, tăng gấp ba lần. Mạnh hơn rất nhiều soi với Intel cùng kỳ chỉ tăng 25%, từ gần 63 tỷ USD lên 79 tỷ USD.

Thành công của AMD có thể kể đến Bà Lisa Su - CEO công ty từ 2014, và hiện đang là nhân vật quan trọng ở lĩnh vực bán dẫn đồng thời là thành viên trong Hội đồng Cố vấn Khoa học và Công nghệ của Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Khi bà lên nắm quyền, AMD đã tăng gấp ba số lượng nhân viên, đồng thời có í định chuyển sản xuất về Mỹ thông qua các đối tác. Tại Trung Quốc, AMD đang có khoảng 3.000 nhân viên và đạt 25% doanh số bán hàng. Tuy nhiên, bà thừa nhận doanh thu của AMD đang bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm của lĩnh vực PC toàn cầu. Theo báo cáo tài chính của quý III/2022, AMD không đạt được doanh thu kỳ vọng vì mảng PC sụt gần 20% - mức giảm mạnh nhất trong hơn 20 năm. Nhưng kết quả của Intel đối thủ lớn nhất cũng không khá hơn.

Chiến lược tương lai

Đầu năm nay, AMD đã chi 1,9 tỷ USB để thu mua công ty khởi nghiệp đám mây Pensando. Trước đó, họ đã mua lại Xilinx - hãng đứng sau công nghệ chip FPGA với giá 49 tỷ USD. Về định Moore - nói về số lượng bóng bán dẫn trên chip nhân đôi sau mỗi hai năm - đang chậm dần. Bà Su cho biết: "Ít nhất một thập kỷ nữa nó mới thành hiện thực. Nhưng chúng tôi đã chuẩn bị cho điều đó"

Goldberg nhận định "Chúng ta có thể tranh luận về mức giá mà AMD bỏ ra và lợi nhuận kiếm lại thế nào. Tuy nhiên, cuối cùng đó là quyết định đúng đắn. Họ đang xây dựng doanh nghiệp điện toán tùy chỉnh, giúp khách hàng thiết kế chip riêng. Đó là một chiến lược rất thông minh"

Thực tế cũng đã chứng minh, ngày càng nhiều công ty lớn nhắm đến việc thiết kế chip tùy chỉnh của riêng mình. Phải kể đến như Amazon có bộ xử lý Graviton cho AWS; Google thiết kế chip AI cho điện thoại Pixel và chip video cho YouTube; hoặc John Deere sắp cho ra mắt chip cho máy kéo tự lái.

Kể cả kiến trúc chip cơ bản cũng đang ở giai đoạn chuyển tiếp. Chip kiến trúc x86 đã tồn tại 5 thập kỷ, hiện nay đang dần được thay bởi kiến trúc ARM. Nvidia và Ampere cũng sắp phát triển CPU ARM và Apple đang chuyển từ chip Intel sang bộ xử lý ARM dòng M tự thiết kế.

"Thật khó tranh luận về x86 và ARM. Về cơ bản, bạn sẽ thấy đây là hai kiến trúc quan trọng nhất về chip hiện có trên thị trường", Su nói thêm.